Τα ζαφείρια είναι στη κατηγορία ορυκτών κορούνδιο (Corundum) και μπορεί να βρεθεί στη φύση κυριολεκτικά σε όλες τις αποχρώσεις του ουράνιου τόξου. Έχουν συνδεθεί με το μπλε χρώμα, για αυτό και όταν κάποιος αναφέρεται σε κάποια από τα υπόλοιπα χρώματα υπάγεται στην κατηγορία fancy sapphires. Από τις έγχρωμες πολύτιμες πέτρες θεωρείται το πιο δημοφιλές. Το χρώμα είναι αυτό που ρυθμίζει κατά βάση την αξία ενός ζαφειριού.

Από την κατηγορία των έγχρωμων πολύτιμων λίθων, τα ρουμπίνια είναι αυτά με την υψηλότερη αξία, με τιμές που συχνά σπάνε ρεκόρ σε δημοπρασίες, θεωρείται ο βασιλιάς των πολύτιμων λίθων. Και αυτό όπως το ζαφείρι, είναι από την κατηγορία ορυκτών κορούνδιο. Το χρώμα του ρουμπινιού, που προκύπτει από την ποσότητα χρωμίου στη σύνθεσή του, είναι η βασική ένδειξη της ποιότητάς του, με αποχρώσεις που κυμαίνονται από πορτοκαλί-κόκκινο μέχρι μωβ-κόκκινο.

Τα σμαράγδια υπάγονται στην κατηγορία ορυκτών του Βήρυλλου (Beryl).
Όπως και στις υπόλοιπες έγχρωμες πέτρες έτσι και στα σμαράγδια, το χρώμα είναι η καθοριστική παράμετρος ποιότητας και άρα αποτίμησης. Το λαμπερό πράσινο, που είναι έντονο και όχι πολύ σκούρο και ειδικά όταν είναι ομαλά κατανεμημένο ώστε να γίνεται σχεδόν διαυγές, είναι το ιδανικό. Το χρώμιο, το βανάδιο και το σίδηρο δίνει το χρώμα στα σμαράγδια. Τα σμαράγδια που στη σύνθεση τους βρίσκουμε περισσότερο χρώμιο ή βανάδιο έχουν πιο έντονο πράσινο χρώμα και όταν έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σιδήρου τότε εμφανίζονται πιο μπλε-πράσινα.
Τα πιο γνωστά σμαράγδια είναι αυτά από την περιοχή της Κολομβίας, αλλά τα βρίσκουμε και σε άλλες περιοχές όπως Βραζιλία και Ζάμπια.